Osteoporoza – przyczyny, objawy, profilaktyka

Osteoporoza to tzw. cichy złodziej kości. Choroba ta ma bardzo dużą skalę, według badań dotyczy aż 200 milionów osób na całym świecie – w tym ok. 20% Polaków. Występuje zarówno u kobiet jak i mężczyzn, jednak znacznie częściej dotyka kobiet. Szacuje się, że osteoporoza występuje u co 3 kobiety i co 9 mężczyzny. Częstość wystąpienia wzrasta u osób, które ukończyły 60 lat. 24 czerwca obchodzimy Światowy Dzień Chorych na Osteoporozę.

Co to jest osteoporoza?

Osteoporoza to przewlekła choroba szkieletu, która charakteryzuje się spadkiem masy kostnej z osłabieniem przestrzennej struktury kości. Choroba skutkuje zwiększoną podatnością na złamania i pęknięcia kości, które jest związane ze znacznym pogorszeniem jakości kości (mniejsza odporność mechaniczna, osłabienie struktury, obniżenie gęstości). Nawet podczas zwykłych czynności może ulec uszkodzeniu. 

Często złamanie leczone jest tylko przez ortopedę. Niestety okoliczności, które towarzyszą złamaniu są ignorowane, a mogą być związane z osteoporozą. Właśnie złamanie kości może być pierwszym zwiastunem obniżonej gęstości kości. Według badań aż 78% pacjentów nie podejmuje właściwego leczenia, które pozwoli na zapobieganie wtórnym złamaniom. Wczesne rozpoznanie choroby  umożliwia zapobieganie złamaniom oraz wprowadzenie leczenia.

Przyczyny osteoporozy

Bardzo ważne jest poznanie przyczyny osteoporozy, ponieważ można wówczas wdrożyć odpowiednie leczenie, które da szansę na poprawę stanu kości.W wielu przypadkach jest to wiele skuteczniejsze niż leczenie samej osteoporozy. Mając świadomość, które choroby mogą wpływać na osteoporozę, można odpowiednio wcześnie działać profilaktycznie, zanim kości ulegną osłabieniu.

Na osteoporozę mogą wpływać choroby genetyczne, zwłaszcza celiakia (aż 40% chorych posiada zmiany kostne, które są charakterystyczne dla osteopenii, a 26% dla osteoporozy)  oraz hemochromatoza.

Ponadto głównymi czynnikami mogącymi wpłynąć na wystąpienie osteoporozy są:

• przewlekłe przyjmowanie niektórych leków, np. sterydów;
• niska masa ciała, notoryczne odchudzanie się;
• niewłaściwa dieta, która skutkuje niedożywieniem;
• przyjmowanie używek – nadużywanie alkoholu, palenie papierosów,
• dieta uboga w wapń, białko, witaminę D;
• choroby takie jak: cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów;
• niska aktywność fizyczna.

Objawy osteoporozy

Choroba przez wiele lat może przebiegać bezobjawowo. Dolegliwości mogą pojawić się niespodziewanie i nagle, np. po dłuższym wysiłku występuje ból kończyn lub ich obciążenia, pojawiają się złamania na skutek nawet małych urazów. Złamaniom często mogą towarzyszyć wzdęcia brzucha oraz brak apetytu. Spożywanie posiłku daje uczucie pełności, a w miejscu złamania nasila się ból. Dodatkowo zmianie ulega sylwetka – występuje deformacja klatki piersiowej, plecy są zgarbione, zaokrąglone, następuje wydłużenie kończyn w stosunku do tułowia. Ponadto zmniejsza się wzrost (ok 3-4 cm).

Profilaktyka osteoporozy 

Zaleca się, aby po 45. roku życia wykonać badanie gęstości krwi, które pozwoli w porę zdiagnozować chorobę, wprowadzić odpowiednie leczenie i zapobiec jej rozwojowi. W zapobieganiu choroby duże znaczenie ma:

• uzupełnianie żywieniowych niedoborów – suplementacja wapnia, białka, witaminy D, magnezu;
• aktywność fizyczna (codzienna gimnastyka, spacery, pływanie);
• wyeliminowanie alkoholu;
• zaprzestanie palenia papierosów;
• racjonalne korzystanie z kąpieli słonecznych – zwiększenie syntezy witaminy D w skórze.