Pierwsza pomoc po udarze mózgu

Statystyki są niepokojące: udar mózgu to jedna z najczęstszych przyczyn zgonów w Polsce. Najczęstszy powód trwałej niesprawności u osób powyżej 40 roku życia to również udar. Udar mózgu co roku dotyka ok. 90 tys. Polaków. Mimo tak wysokiej zapadalności badania wskazują, że tylko co trzecia osoba potrafi rozpoznać u siebie lub swojego bliskiego objawy udaru mózgu. To koszmarne statystyki, gdyż pierwsze minuty, godziny po udarze są najważniejsze.  To od naszej reakcji zależy życie drugiego człowieka. Pierwsza pomoc po udarze mózgu powinna być znana każdemu z nas.

Brak znajomości pierwszych symptomów udaru mózgu powoduje, że nie jesteśmy w stanie w porę zareagować. W przypadku udaru mózgu, każda minuta jest na wagę złota. Im krótszy czas od wystąpienia pierwszych objawów do otrzymania leczenia, tym korzystniej dla pacjenta – ma on większe szanse na przeżycie i lepsze rokowania. Z tego artykułu dowiesz się, jak rozpoznać objawy oraz jak udzielić pierwszej pomocy w przypadku udaru mózgu.

Zasady udzielania pierwszej pomocy przy udarze mózgu

Priorytetem jest, aby osoba, u której występują symptomy mogące wskazywać na udar mózgu uzyskała dostęp do pomocy medycznej najszybciej jak to możliwe. 

Przeprowadź obserwację, która pomoże podjąć Ci decyzję o wezwaniu karetki. Zrób szybki test:

• Uśmiechnij się. Przy udarze wystąpi asymetria twarzy: jeden kącik ust może opadać.
• Unieś obie ręce. Jedna z nich nie będzie nadążać za drugą.
• Powtórz proste zdanie. Zaburzenia mowy, słowa niewyraźne, wypowiadane bełkotliwie i utrudniony kontakt z otoczeniem mogą świadczyć o udarze.

Jeżeli u bliskiej Ci osoby zauważysz objawy sugerujące udar mózgu, nie zwlekaj i przejdź do działania!

1. Wezwij pomoc medyczną – zadzwoń na 112 lub 999.
2. Zapamiętaj godzinę rozpoczęcia objawów – ta informacja będzie potrzebna zespołowi medycznemu.
3. Jeżeli osoba jest przytomna, ułóż ją w komfortowej pozycji. Nie podawaj nic do picia, ani do jedzenia. Zapewnij wsparcie psychiczne.
4. Jeżeli osoba jest nieprzytomna, ułóż ją w pozycji bezpiecznej ustalonej (bezpiecznej bocznej). Zadbaj o drożność jej dróg oddechowych, odchylając lekko jej głowę do tyłu i kontroluj oddech. W przypadku zatrzymania oddechu rozpocznij resuscytację krążeniowo-oddechową.
5. Jeżeli udar wystąpił w domu i masz taką możliwość, to postaraj się przed przybyciem zespołu ratownictwa medycznego przygotować dokumenty chorego – dokument tożsamości, historię medyczną i listę przyjmowanych leków. Jeżeli są przy Tobie inne osoby np. domownicy – poproś ich o pomoc, a Ty zostań przy chorym i kontroluj jego stan.
6. Przekaż ratownikom możliwie jak najdokładniejsze informacje o czasie wystąpienia pierwszych objawów oraz utraty przytomności (jeżeli wystąpiła).

Bardzo ważna jest szybka reakcja i diagnoza. Wdrożenie leczenia w ciągu 90 minut od pierwszych objawów udaru daje szansę na pełne odzyskanie sprawności u jednego na czterech chorych. Jeśli pacjent do 4,5 godziny zgłosi się do szpitala od wystąpienia pierwszych objawów udaru – ma szansę otrzymać leczenie, tzw. trombolityczne, które rozpuści skrzeplinę zamykającą naczynie i sprawi, że krew dotrze szybciej do miejsca, które jest niedotlenione. Dzięki temu pacjent jest mniej narażony na zgon i ma dużo większe szanse na odzyskanie sprawności.

Jak rozpoznać udar mózgu?

Objawy udaru mózgu:

• krótkotrwała utrata przytomności
• paraliż lub osłabienie jednej strony ciała
• bełkotliwa mowa, brak orientacji w czasie i miejscu, nierozpoznawanie najbliższych
• czasami wymioty
• zaburzenia równowagi,
• ból głowy

U niektórych osób zanim dojdzie do utrwalonych objawów neurologicznych występują objawy ostrzegawcze. Jest to tzw. mały udar, znany także pod nazwą przemijającego niedokrwienia mózgu. Objawy małego udaru utrzymują się zwykle 15-60 minut, najdłużej 24 godziny i same ustępują całkowicie.

Co piąty chory ma objawy ostrzegawcze zanim zachoruje na udar dokonany.

Objawy małego udaru często poprzedzają wystąpienie trwałych objawów neurologicznych. U 10% chorych z małym udarem dochodzi do udaru dokonanego w ciągu miesiąca, a u 20%- w ciągu roku. Jeżeli u chorego wystąpią takie przemijające objawy, należy natychmiast zgłosić się do lekarza, gdyż istnieje szansa szybkiego zastosowania leczenia i uniknięcia trwałego inwalidztwa.

Do najcięższego udaru dochodzi w momencie uszkodzenia pnia mózgu. może wtedy dojść do niedowładu czterech kończyn, zaburzeń świadomości i oddychania oraz zatrzymania akcji serca.

Jeśli zastanawiasz się jak można zapobiegać udarom mózgu, przeczytaj nasz artykuł o profilaktyce udarowej.