Objawy chorób autoimmunologicznych

Stres, coraz większe tempo życia, infekcje wirusowe czy nieodpowiednia dieta… to tylko niektóre z możliwych przyczyn chorób o podłożu immunologicznym (odpornościowym). Choroby autoimmunologiczne nazywane są inaczej chorobami z autoagresji. Wynikają z błędów w funkcjonowaniu układu odpornościowego, który uznaje swoje własne komórki ciała za obce i próbuje je zwalczać. Tym samym dochodzi do przewlekłego zapalenia narządów i objawów ze strony wielu układów.

W wyniku nieprawidłowości dochodzi do utraty zdolności układu odpornościowego do rozróżniania antygenów „własnych”
i „obcych”, a to skutkuje niszczeniem swoich komórek.

Do najczęstszych schorzeń autoimmunologicznych należą:

• Hashimoto
• Stwardnienie rozsiane
• Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS)
• Atopowe Zapalenie Skóry
• Celiakia
• Choroba Leśniowskiego-Crohna
• Twardzina układowa
• Łuszczyca
• Bielactwo
• Miastenia
• Cukrzyca typu 1
• Łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS)
• Toczeń rumieniowaty układowy
• choroba Addisona Biermera – anemia złośliwa
• zespół Sjögrena

Choroby autoimmunologiczne – objawy:

Pierwsze objawy chorób autoimmunologicznych pojawiają się zazwyczaj około 30 roku życia. Szacuje się, że w skali całego Świata odsetek chorych waha się w granicach 3-8% całej populacji. Co ważne – choroby te znacznie częściej dotykają kobiet.

W zależności od tego jakie narządy czy układy zostały zaatakowane, choroba może objawiać się w różnoraki sposób. Szczególną uwagę należy zwrócić na dysfunkcje, które pojawiają się z dnia na dzień, zupełnie niespodziewanie i atakują osoby niemające dotychczas problemów zdrowotnych.

Do najczęściej występujących objawów zaliczamy:

• zmiany skórne
• nieprzemijające bóle stawowe o niewyjaśnionej przyczynie
• niedokrwistość
• długotrwałe poczucie zmęczenia
• dolegliwości ze strony układu pokarmowego
• zawroty głowy
• podwyższona temperatura ciała
• zwiększone pragnienie
• nagłe wahania masy ciała (niezwiązane ze sposobem odżywiania się)
• Zespół Suchego Oka

…oraz wiele innych, niecharakterystycznych symptomów, które powinny zostać dostrzeżone i zdiagnozowane odpowiednio wcześnie. W przeciwnym przypadku konsekwencje choroby mogą być bardzo dotkliwe, doprowadzając tym samym do niepełnosprawności, a nawet śmierci.

Przyczyny chorób autoimmunologicznych:

Dużą rolę w rozwoju schorzeń autoimmunologicznych odgrywają:

• długotrwały stres
• zaburzenia hormonalne
• czynniki środowiskowe
• leki
• niezbilansowana dieta
• infekcje bakteryjne
• infekcje wirusowe
• promieniowanie ultrafioletowe
• predyspozycje genetyczne

Dziedziczenie chorób autoimmunologicznych:

Z badań naukowych wynika, że czynniki genetyczne mogą mieć znaczny wpływ na zwiększenie predyspozycji do wystąpienia chorób z autoagresji u członków rodziny. Warto jednak pamiętać, że ostatecznym czynnikiem decydującym o tym, czy choroba się rozwinie czy nie są dodatkowe okoliczności wymienione powyżej.

Diagnostyka chorób autoimmunologicznych:

Z uwagi na często występujące, nieswoiste objawy – rozpoznanie choroby autoimmunologicznej jest zazwyczaj trudne
i wymaga odpowiednio dobranych badań diagnostycznych. Podstawowe badania stanowią m.in.: morfologia krwi
z rozmazem, ocena wskaźników stanu zapalnego, badanie ogólne moczu oraz badanie autoprzeciwciał. Często pomocne staje się również oznaczenie poziomu hormonów (w chorobach autoimmunologicznych tarczyc i cukrzycy) oraz badanie poziomu cholesterolu.

W zależności od rodzaju zaburzeń do pełnej diagnostyki wymagane są dodatkowe, specjalistyczne badania takie jak: USG tarczycy w przypadku Hashimoto, USG nadnerczy lub biopsja jelita w przypadku celiakii.

Leczenie:

Celem terapii jest pobudzenie i przywrócenie dotychczasowej tolerancji immunologicznej własnych antygenów. Jest to duże wyzwanie, gdyż często za daną chorobę odpowiada reakcja przeciwko całej grupie antygenów. Dlatego też leczenie polega
w głównej mierze na podawaniu leków hamujących działanie układu odpornościowego.

W trakcie leczenia podaje się chorym najczęściej leki przeciwzapalne takie jak:

• leki z grupy NLPZ
• glikokortykosteroidy
• leki przejawiające działanie cytotoksyczne
• leki przeciwbólowe (w razie potrzeby)
• kortykosteroidy
• leki biologiczne

Znaczenie diety w leczeniu chorób autoimmunologicznych:

Niebagatelne znaczenie w leczeniu odgrywa sposób żywienia i dobór odpowiednio zbilansowanej diety.

Nie ma uniwersalnych wytycznych. Najważniejsze aby sposób odżywiania dopasowany był indywidualnie pod wiodące potrzeby i aktualny stan chorego.

Minimalizacji objawów chorób autoimmunologicznych sprzyja stosowanie diet eliminacyjnych, szczególnie w przebiegu choroby Hashimoto i Reumatoidalnego Zapalenia Stawów (RZS). Najczęściej eliminacji podlegają takie składniki jak:

• gluten
• laktoza
• białka mleka

Wyjątkową skuteczność terapii dietą zaobserwowano w przypadku celiakii czyli nietolerancji glutenu. Dietoterapia w tym schorzeniu stanowi konieczny i niezastąpiony element leczenia. Dzięki całkowitej eliminacji produktów zawierających gluten możliwe jest osiągnięcie pełnej remisji choroby.

Czy choroby z autoagresji można wyleczyć?

Niestety choroby z autoagresji mają charakter przewlekły – cechują się okresami zaostrzeń i remisji, co oznacza, że nie da się ich wyleczyć. Jednak podjęcie współpracy ze specjalistami i systematyczna kontrola stanu zdrowia pomaga wielu chorym utrzymać dotychczasową aktywność we wszystkich sferach życia.